Żeglarze wszechczasów: sir Ernest Shackleton
Ernest Shackleton zasłynął jako organizator słynnych wypraw na Antarktydę. Dla pasji badacza i zdobywcy porzucił dobrą posadę w brytyjskiej marynarce handlowej, a kiedy zmarł żegnał go król Jerzy V.
Shackleton urodził się 15 lutego 1874 roku w Kilkea w Irlandii. Po studiach zaczął pracę w marynarce handlowej, dochodząc w 1898 roku do stopnia kapitana. Ta praca nie dawała mu jednak satysfakcji i w 1900 roku zdecydował się ją porzucić na rzecz udziału w wyprawie na Antarktydę.
Ernest Shackleton w 1908 roku.
Fot. NN/State Library of Victoria
W lutym 1901 roku Shackleton został trzecim oficerem wyprawy pod dowództwem Roberta F. Scotta. Brał udział w wyprawie na statku „Discovery”, gdzie m.in. prowadził gazetę „South Polar Times”. Wraz ze Scottem i Edwardem Wilsonem wyruszył też na saniach w głąb Antarktydy, docierając do najdalej wysuniętego na południe miejsca w historii dotychczasowych odkryć.
Po powrocie osiadł z rodziną w Edynburgu, został sekretarzem Royal Scottish Geographical Society, a w 1906 roku próbował nawet kariery politycznej, kandydując – bez powodzenia – w wyborach parlamentarnych.
Shackleton wrócił do swojej badawczej pasji w 1907 roku, kiedy zorganizował ekspedycję Nimrod, nazywaną tak od nazwy statku, na którym odkrywcy pływali. Jej celem było zdobycie bieguna południowego. W styczniu 1909 roku wyprawa zbliżyła się do niego o ok. 156 kilometrów, co było rekordowym osiągnięciem, ale musiała zostać przerwana z powodu zbyt małej ilości zaopatrzenia.
To jednak nie umniejszało wyczynu Shackletona i jego towarzyszy, którzy poczynili podczas wyprawy sporo odkryć, a po powrocie do Wielkiej Brytanii został nadany mu m.in. tytuł szlachecki i Królewski Order Wiktoriański. Wyprawa zakończyła się jednak finansowymi problemami, a Shackleton, mimo nagród, nie mógł wypłacić swoim towarzyszom honorariów za udział w niej.
Ostatnie chwile „Endurance”.
Fot. Underwood & Underwood / Library of Congress
Ponieważ w 1911 roku Roald Amundsen zdobył biegun południowy, celem kolejnej wyprawy sir Ernesta Shackletona – ogłoszonej w grudniu 1913 roku – było przejście Antarktydy. Choć nie odniosła ona sukcesu, zapewniła odkrywcy wielką sławę. W 1915 roku statek badaczy, „Endurance”, został najpierw uwięziony w paku lodowym, a następnie został zmiażdżony przez masy lodu i zatonął. Shackleton sprawnie poradził sobie w kryzysowej sytuacji, dzięki czemu nikt z załogi „Endurance” nie zginął. Do historii przeszedł zwłaszcza rejs o długości 1300 Mm przez otwarte, polarne wody w szalupie ratunkowej, żeby zdobyć pomoc.
We wrześniu 1921 roku Brytyjczyk wyruszył w swoją trzecią ekspedycję, której cele było opłynięcie Antarktydy na statku „Quest”. 5 styczniu 1922, dzień po dopłynięciu do Georgii Południowej, Ernest Shackleton doznał zawału serca i zmarł w wieku 48 lat. Został pochowany w Grytviken w Georgii Południowej. W nabożeństwie żałobnym, które odprawione zostało 2 marca 1922 roku w londyńskiej katedrze św. Pawła, Shackletona żegnał m.in. król Jerzy V.
Na cześć irlandzkiego żeglarza i polarnika nazwano m.in. kilka miejsc na Antarktydzie jak np. Wybrzeże Shackletona, Lodowiec Shackletona czy Góry Shackletona. O jego wyprawach powstało też kilka filmów jak np. dokument „The Endurance: Shackleton’s Legendary Antarctic Expedition”, film fabularny „Shackleton” z Kennethem Branaghiem w roli głównej, czy najnowszy „Shackleton. The Greatest Story of Survival”.
