50 lat pomorskiego żeglarstwa: Zenon Gralak
Pomorski Związek Żeglarski ma już 50 lat. Z okazji jubileuszu przypominamy ludzi, zjawiska, imprezy, które zapisały się w jego historii.
Zenon Gralak przepłynął w swoim życiu 50 000 mil morskich, biorąc udział w czterech edycjach Operacji Żagiel i wielu mniejszych rejsach. Największy wpływ na żeglarstwo miał jednak jako dziennikarz. Zawdzięczamy mu m.in. ustanowienie nagrody Rejs Roku czy powstanie Bractwa Kaphornowców.
Urodził się 13 marca 1933 roku w Gdyni, gdzie jego ojciec, Antoni, od 1924 roku pracował przy budowie portu. Z żeglarstwem zetknął się w liceum, a w 1948 roku ukończył teoretyczny kurs żeglowania w Jacht Klubie Morskim „Gryf”. Później związał się Jacht Klubem „Arka”, funkcjonującym przy Przedsiębiorstwie Połowów i Usług Rybackich „Arka”, i Jacht Klubem Morskim „Kotwica”.
W 1958 roku wziął udział w swoim pierwszym zagranicznym rejsie, do Finlandii i Szwecji, na jachcie „Przygoda”, dwa lata później na „Zewie Morza” dopłynął do portów Zatoki Baskijskiej. W 1965 roku przez Kanał Kiloński dotarł do Anglii na „Wielkopolsce”, a w 1968 roku na żaglowcu „Dar Pomorza” opłynął Europę, odwiedzając m.in. Dober, Gibraltar, Walencję, Stambuł. W 1971 roku otrzymał patent jachtowego sternika morskiego. Później na tym żaglowcu brał udział w Operacji Żagiel 1972, 1976 i 1978, a na „Darze Młodzieży” 1982.
Zenon Gralak w 1955 roku ukończył Wydział Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego i rozpoczął pracę w „Głosie Wybrzeża”. Później pracował w „Trybunie Robotniczej” oraz współpracował m.in. z „Dziennikiem Bałtyckim”, „Morzem” i „Żaglami”. Wszędzie zajmował się tematyką morską i żeglarską, publikował wspomnienia z rejsów oraz promował nowe inicjatywy. Był też pierwszym przewodniczącym Komisji Propagandy w utworzonym w 1965 roku Gdańskim Okręgowym Związku Żeglarskim, a w jego Zarządzie zasiadał aż do 1992 roku.
W 1968 roku Zenon Gralak na łamach „Głosu Wybrzeża” zaczął promować ideę startu „Daru Pomorza” w Operacji Żagiel 1972, a po zwycięstwie polskiego żaglowca i przyznaniu Polsce organizacji kolejnej edycji imprezy, był jej szefem prasowym.
W 1970 roku, razem z Tadeuszem Jabłońskim i Kazimierzem Kołodziejem, ustanowił nagrodę Rejs Roku, która jest dzisiaj uznawana za najbardziej prestiżowe polskie wyróżnienie żeglarskie i pełnił przez 23 lata funkcję sekretarza jury. Laureaci Rejsu Roku ogłaszani są zwyczajowo w sylwestra (czyli jutro poznamy kolejnych), a nagroda wręczana jest w pierwszy piątek marca.
Kolejnym wspólnym projektem Gralaka i Jabłońskiego było Bractwo Kaphornowców, które założone zostało w 1974 roku i skupiało żeglarzy, którzy pokonali Przylądek Horn.
W 1980 roku wszedł do Komitetu Założycielskiego Towarzystwa Przyjaciół „Daru Pomorza”, a w Zarządzie Towarzystwa działał do 2011 roku. Zaangażował się również w budowę „Daru Młodzieży” i wziął udział w jego dziewiczym rejsie w 1982 roku.
Zenon Gralak jest laureatem wielu wyróżnień – w 2012 rok otrzymał nagrodę Conrady – Indywidualności Morskie, a dwa lata później Krzyż „Pro Mari Nostro” – honorowe odznaczenie przyznawane przez Ligę Morską i Rzeczną. Jest członkiem Koła Seniora przy Pomorskim Związku Żeglarskim.
