Patenty żeglarskie w Polsce – jakie są i do czego uprawniają?
Żeglarz jachtowy, jachtowy sternik morski i kapitan jachtowy to obowiązujące obecnie patenty żeglarskie w Polsce. Przeczytajcie, jak można je zdobyć i jakie dają uprawnienia.
Choć do uprawiania żeglarstwa w Polsce patent nie jest niezbędny – w określonych przypadkach prowadzić jachty można bez jakichkolwiek uprawnień – to posiadanie go znacząco rozszerza możliwości oraz oczywiście potwierdza zdobycie podstawowej wiedzy i umiejętności.
Polskie patenty w przeszłości
Patenty żeglarskie w Polsce wprowadzone zostały jeszcze przed II wojną światową, ale początkowo ich znaczenie nie było jeszcze tak duże. Osobny system stopni mieli harcerze, a osobno istniały stopnie sportowe Polskiego Związku Żeglarskiego. Dopiero po wojnie system został precyzyjnie usystematyzowany. Np. od 1946 do 1950 roku obowiązywało łącznie aż jedenaście stopni – cztery śródlądowe, pięć morskich i dwa lodowe. Później ich liczba uległa znacznemu zmniejszeniu oraz zlikwidowano podział na osobne patenty dla żeglarzy śródlądowych i morskich. Z kolei stopnie lodowe co kilka-kilkanaście lat pojawiały się i znikały z przepisów.
Ostatecznie obowiązujące do dzisiaj przepisy dotyczące patentów żeglarskich w Polsce wprowadziło Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki w sprawie uprawiania turystyki wodnej z 9 kwietnia 2013 r. Przyniosło ono podział na trzy stopnie – żeglarza jachtowego, jachtowego sternika morskiego i kapitana jachtowego – oraz dopuściło pływanie bez patentu w ściśle określonych przypadkach.
Żeglarz jachtowy
Patent ten zdobyć można po ukończeniu 14. roku życia oraz zdaniu egzaminu z wymaganej wiedzy i umiejętności.
Uprawnia on do prowadzenia jachtu żaglowego po wodach śródlądowych oraz jachtu żaglowego o długości kadłuba do 12 m po morskich wodach wewnętrznych oraz pozostałych wodach morskich w strefie do 2 Mm od brzegu, w porze dziennej.
Jachtowy sternik morski
Wyższe wymagania są na kolejny stopień. Poza zdaniem egzaminu z wymaganej wiedzy i umiejętności trzeba ukończyć 18. rok życia oraz mieć za sobą co najmniej dwa rejsy po wodach morskich w łącznym czasie co najmniej 200 godzin żeglugi. Wcześniejsze posiadanie patentu żeglarza jachtowego nie jest wymagane.
Uprawnienia związane z patentem jachtowego sternika morskiego są wystarczające dla większości żeglarzy. Pozwalają one bowiem na prowadzenie jachtu żaglowego po wodach śródlądowych bez ograniczeń oraz po wodach morskich, o ile jacht ma długość kadłuba do 18 metrów.
Kapitan jachtowy
Najwyższym stopniem w Polsce jest kapitan jachtowy. Żeby zdobyć ten patent wymagania są już wyższe. Trzeba bowiem posiadać już patent sternika jachtowego oraz mieć duży staż żeglarski. Ubiegać się o niego może osoba, która po uzyskaniu patentu jachtowego sternika morskiego odbyła co najmniej sześć rejsów po wodach morskich w łącznym czasie co najmniej 1200 godzin żeglugi, w tym co najmniej 400 godzin samodzielnego prowadzenia jachtu o długości kadłuba powyżej 7,5 m, oraz odbyła co najmniej jeden rejs powyżej 100 godzin żeglugi na jachcie o długości kadłuba powyżej 20 m oraz jeden rejs powyżej 100 godzin żeglugi po wodach pływowych z zawinięciem do co najmniej dwóch portów pływowych.
Kapitan jachtowy ma pełne uprawnienia w prowadzeniu jachtów żaglowych po wodach śródlądowych i morskich.
Patenty żeglarskie a motorowodne
Zarządzenie ministra reguluje również patenty motorowodne oraz wzajemne nabywanie uprawnień żeglarskich i motorowodnych. Mianowicie osoby posiadające patent kapitana motorowodnego oraz motorowodnego sternika morskiego posiadają odpowiednio uprawnienia do uprawiania turystyki wodnej odpowiadające patentowi kapitana jachtowego oraz jachtowego sternika morskiego, jeżeli posiadają co najmniej patent żeglarza jachtowego. Natomiast osoby posiadające patent kapitana jachtowego oraz jachtowego sternika morskiego posiadają odpowiednio uprawnienia do uprawiania turystyki wodnej na jachtach motorowych odpowiadające patentowi kapitana motorowodnego oraz motorowodnego sternika morskiego.
