Środki bezpieczeństwa na jachcie

Na morzu – wedle powiedzenia – lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego każdy żeglarz powinien dbać, aby na pokładzie jachtu znalazły się odpowiednie środki bezpieczeństwa. Przypominamy czym są i o jakich należy pamiętać.

Wypływając w rejs należy zadbać o odpowiednie wyposażenie jachtu. Na każdej jednostce powinny znaleźć się środki bezpieczeństwa, a ich liczba winna być zgodna z obsadą załogi. Ważne, by zawsze były w dobrym stanie technicznym. Należy je kontrolować przed każdym rejsem.

Środki bezpieczeństwa dzielą się na ratunkowe i asekuracyjne. Te pierwsze służą ratowaniu życia, są to m.in. kamizelka ratunkowa, tratwa ratunkowa, rzutka. Drugie, np. kamizelka asekuracyjna czy lajflina, mają zapobiegać niebezpiecznym sytuacjom. Równie ważne są urządzenia zapewniające dobrą komunikację i odpowiednie środki sygnalizacyjne.

Bezpieczeństwu służy także sprzęt ratowniczy. Służby korzystają z niego na morzu i na lądzie. W tej grupie znajdują się m.in. przecinaki do metalu, węże gaśnicze, kombinezony przeciwpożarowe czy aparaty ucieczkowe, służące do ochrony dróg oddechowych w sytuacjach, kiedy stężenie tlenu jest zbyt niskie lub istnieje ryzyko zatrucia.

Środki ratunkowe indywidualne

Na pokładzie powinny się znaleźć kamizelki ratunkowe. Są wyposażone w odblaski i gwizdek. Niektóre modele posiadają też lampkę, która uruchamia się po kontakcie z wodą. Dzięki gwizdkowi rozbitek zwraca uwagę ratowników. Specjalny kołnierz kamizelki nie pozwala utonąć osobie nieprzytomnej.

Noszenie kamizelki pod pokładem może być niebezpieczne. W przypadku przewrócenia się jachtu, gdy kabina nabierze wody, osoba w kamizelce nie będzie mogła zanurkować i wydostać się na zewnątrz.

Podobną funkcję pełni pas ratunkowy. To pływak o dużej wyporności, wykonany z materiału wodoodpornego. Podobnie jak kamizelka, jest wyposażony w gwizdek, odblaski i utrzymuje głowę rozbitka nad powierzchnią wody.

Rzutka to cienka pływająca linka koloru pomarańczowego, o długości 25 metrów. Służy do wciągania osób z powrotem na pokład. Powinna być zawsze sklarowana i gotowa do użycia. Linę najlepiej rzucić za rufą, a następnie pływać wokół potrzebującego – dzięki temu najłatwiej będzie chwycić rzutkę.

W przypadku żeglugi w chłodniejszym klimacie przyda się kombinezon ratunkowy. To specjalne ubranie zmniejsza wychłodzenie ciała w przypadku zanurzenia w zimnej wodzie.

Środki ratunkowe zbiorowe

To miedzy innymi koło ratunkowe, wykorzystywane w przypadku wypadnięcia człowieka za burtę. Unosi się na wodzie i jest dobrze widoczne. W przypadku jachtów morskich powinno posiadać dodatkowo pławkę świetlną, która po kontakcie z wodą zaczyna świecić.

Dobrym pomysłem jest także posiadanie tratwy ratunkowej, na wypadek ewakuacji. Są to przeważnie zadaszone pontony wyposażone w zbiornik ze stężonym gazem, który błyskawicznie je napełnia. Posiadają także stateczniki utrudniające przechył i wywrotkę.

Środki asekuracyjne

Kamizelki asekuracyjne w przeciwieństwie do ratunkowych nie posiadają gwizdka. Nie mają też kołnierza utrzymującego głowę na powierzchni. Wspomagają utrzymanie się na wodzie i są przeznaczone dla osób umiejących pływać.

Kolejnym zabezpieczeniem jest pas asekuracyjny często nazywany pasem bezpieczeństwa. Pomaga w trudnych warunkach pogodowych. Wykonane z taśm szelki są zaopatrzone w jeden lub dwa wąsy z karabińczykami, umożliwiającymi przypięcie do lajflin – stalowych lin bądź mocnych taśm poprowadzonych po burtach od dziobu do rufy. Jeżeli na pokładzie nie ma lajflin należy wpinać się do elementów olinowania stałego, bądź do okuć pokładowych.

Środki sygnalizacyjne

Na wyposażeniu jachtów morskich powinny znaleźć się pirotechniczne środki sygnalizacyjne. Przepisy wymagają jedynie tych w kolorze czerwonym, wykorzystywanych do wzywania pomocy. Najpopularniejsze są rakiety spadochronowe, pochodnie ręczne oraz pływki dymne. Są widoczne w dzień i w nocy, co ułatwia zwrócenie na siebie uwagi.

Środki gaśnicze

Choć według przepisów gaśnica nie jest obowiązkowa na wszystkich typach jachtów, warto ją mieć na pokładzie. Najpopularniejsza, ze względu na uniwersalność, jest gaśnica proszkowa. Można gasić nią pożary materiałów stałych, cieczy oraz gazów. Możliwe jest także gaszenie urządzeń elektrycznych.

Elektronika na jachcie

Podczas żeglugi niezbędna jest komunikacja. Dlatego na jachcie powinny znaleźć się urządzenia radiokomunikacyjne takie jak radiotelefon VHF, telefon satelitarny czy  radiopławy. Radiowy kanał 16 jest najważniejszym kanałem fonicznym, na którym można usłyszeć lub nadać sygnał wzywania pomocy, prognozy pogody czy wywoływania z innego statku.

Jedną z podstawowych funkcji radiotelefonu VHF jest nadawanie i odbiór komunikatów DSC. Taki sygnał jest krótki – trwa na ogół około pół sekundy – dzięki czemu nie zabiera tyle czasu, ile nadanie wiadomości przez radio. Sygnały alarmowe wysyłane są do wszystkich stacji brzegowych. Wywołanie DISTRESS informuje o bezpośrednim niebezpieczeństwie i potrzebie natychmiastowej pomocy. Od operatorów urządzeń radiowych wymagane jest uprawnienie SRC.

W obecnych czasach dużym ułatwieniem są nawigacyjne systemy satelitarne – nie tylko GPS, ale też Galileo i GLONASS. Są już na tyle rozbudowane, że mogą zastępować mapy. Dobra praktyka nakazuje jednak, aby co jakiś czas nanosić swoją pozycję na mapę papierową.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Na jachcie musi się znaleźć apteczka pierwszej pomocy. Powinna zawierać: środki opatrunkowe oraz preparaty do odkażania ran; sól fizjologiczną, np. do przemywania oczu; plastry hydrożelowe na oparzenia; preparaty łagodzące oparzenia słoneczne; folię NRC; środki przeciwbólowe, przeciwzapalne, na przeziębienie i na dolegliwości żołądkowe; leki na chorobę morską i dolegliwości układu pokarmowego. Członkowie załogi przed rejsem powinni zaopatrzyć się i sprawdzić czy zabrali konieczne, przypisane im przez lekarza leki (jeżeli ich stan zdrowia tego wymaga). Coraz częściej zestawy pierwszej pomocy wyposażane są w apteczkę przeciwwstrząsową.