< Powrót
2
sierpnia 2024
Tekst:
Radosław Paternoga
Zdjęcie:
Bernadeta Galus (NMM)
Modele jachtów „Zjawa”, „Zjawa II” i „Zjawa III” pochodzące z kolekcji Władysława Wagnera (zbiory NMM).

100 lat polskiego żeglarstwa: modele „Zjaw” Władysława Wagnera

W siedzibie głównej Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, w Spichlerzach na Ołowiance, prezentowana jest wystawa czasowa „100 lat polskiego żeglarstwa”. Można na niej zobaczyć ponad 200 zabytków związanych z najważniejszymi wydarzeniami w historii polskiego żeglarstwa. W naszym cyklu Radosław Paternoga, kurator wystawy z Działu Historii Wychowania Morskiego, przedstawia niektóre z nich. 

Jedno ze stanowisk ekspozycyjnych na naszej wystawie poświęcone jest Władysławowi Wagnerowi, pierwszemu polskiemu żeglarzowi, który w latach 1932-1939 opłynął kulę ziemską. Znajdują się tam modele trzech „Zjaw”, własnoręcznie wykonane przez legendarnego żeglarza. Mają one ogromną wartość historyczną, ale również dokumentacyjną. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku pierwszej ze „Zjaw”, bardzo przecież słabo udokumentowanej fotograficznie.

Sprowadzenie tych modeli do Polski, zajęło kilka lat. Dzięki rodzinie Władysława Wagnera oraz wielu życzliwym ludziom po drugiej stronie Atlantyku, dosłownie kilka tygodni przed otwarciem wystawy, dotarły one do naszej siedziby w Spichlerzach na Ołowiance w Gdańsku.

Osoby, które dobrze znają zbiory Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, wiedzą zapewne, że od wielu lat na wystawie stałej podobne modele są eksponowane. Zostały one przekazane przez brata Władysława Wagnera, Mariana, zamieszkałego w Kanadzie. W latach 2001-2002 były one głównymi eksponatami wystawy czasowej „Władysław Wagner – Jachtami dookoła świata”, prezentowanej na „Darze Pomorza”. W 2007 r. zostały one umieszczone na stałej wystawie w Spichlerzach na Ołowiance, gdzie eksponowane są do dziś.

Modele jachtów „Zjawa”, „Zjawa II” i „Zjawa III” pochodzące z kolekcji brata Władysława Wagnera, Mariana (zbiory NMM). Fot. Bernadeta Galus (NMM)

Natomiast te pozyskane w 2024 r., pokazywane na wystawie „100 lat polskiego żeglarstwa”, to modele znane z często publikowanych zdjęć, wykonanych w domu Władysława Wagnera w Winter Park na Florydzie. Wiele więc wskazuje na to, że Wagner wykonał komplet modeli „Zjaw” nie tylko dla siebie, ale również dla swoich braci. Drugi z braci Władysława Wagnera, Jan, który mieszkał w Gdańsku, także posiadał model pierwszej „Zjawy”. Był on na pewien czas użyczony do Muzeum, ale wobec sprowadzenia kompletu trzech modeli „Zjaw” z Kanady, został zwrócony właścicielowi. Dziś model nadal jest w dyspozycji rodziny Jana Wagnera.

Ciekawostkę może stanowić fakt, że modele nie są identyczne. Największe różnice uwidaczniają się w ożaglowaniu pierwszej „Zjawy”. Model „kanadyjski” ma na grotmaszcie żagiel trójkątny, podczas gdy pozostałe dwa – żagiel gaflowy.

Na wystawie „100 lat polskiego żeglarstwa” prezentowana jest również krajka, noszona przez Władysława Wagnera do munduru harcerskiego, znana z fotografii, głównie z okresu pobytu żeglarza w Australii.

„100 lat polskiego żeglarstwa” – pierwsza wystawa w historii rodzimego muzealnictwa, która przedstawia historię polskiego jachtingu z punktu widzenia wielkiej różnorodności składających się na nią zagadnień. Samotne rejsy dookoła świata, trudne początki i późniejsze sukcesy na arenach olimpijskich, tradycje wychowania morskiego, żeglarstwo śródlądowe, działalność klubowa i żeglarskie osiągnięcia Polaków na emigracji – zwiedzanie ekspozycji jest podróżą zarówno przez najgłośniejsze wydarzenia, jak i mniej znane dzieje polskiego sportu żaglowego. A wszystko to zamknięte w immersyjnej przestrzeni nawiązującej do morza, spienionych fal i bezkresnego horyzontu. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku zaprasza na wystawę do Spichlerzy na Ołowiance od 12 maja 2024 r. do 4 maja 2025 r.

Co myślisz o tym artykule?
+1
2
+1
0
+1
4
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0