Pomnik Tadeusza Wendy odsłonięty!
Wybitny inżynier, który zaprojektował i zbudował gdyński port został godnie uhonorowany za zasługi dla Polski. W sobotę 29 maja na Pirsie nr 1 Mola Rybackiego odsłonięty został pomnik Tadeusza Wendy.
29 maja 1921 roku odbyło się jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Gdyni. W obecności mieszkańców, robotników i przybyłych z Warszawy parlamentarzystów poświęcona została budowa portu, która rozpoczęła się kilka miesięcy wcześniej. Było to zasługą skromnego, warszawskiego inżyniera Tadeusza Wendy, który na zlecenie kontradmirała Kazimierza Porębskiego zrobił rekonesans wybrzeża i uznał, że podmokła dolina pomiędzy Oksywiem a Gdynią będzie najlepszym miejscem na stworzenie polskiego okna na świat.
Równo sto lat później, 29 maja 2021 roku, w ramach obchodów uchwalonego przez Radę Miasta Gdyni Roku Tadeusza Wendy, na Pirsie nr 1 Mola Rybackiego odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika budowniczego portu.
– Tadeusz Wenda był osobą dla Gdyni bardzo ważną i świadoma tego Rada Miasta podjęła jednogłośnie uchwałę, aby rok 2021 był Rokiem Tadeusza Wendy – mówi Joanna Zielińska, przewodnicząca Rady Miasta Gdyni. – Pragniemy tę postać przybliżać nie tylko mieszkańcom Gdyni, ale wszystkim Polakom. Chcielibyśmy, aby stała się wzorem, gdyż była to osoba skromna, pracowita, nie stająca z przodu, lecz z tyłu.
Joanna Zielińska, przewodnicząca Rady Miasta Gdyni.
Fot. Tadeusz Lademann
W wydarzeniu wzięli udział m.in. wnuczki Tadeusza Wendy Hanna Wenda-Uszyńska i Krystyna Rykowska, poseł Marek Rutka, senator Sławomir Rybicki, prezydent Gdyni Wojciech Szczurek, przewodnicząca Rady Miasta Gdyni Joanna Zielińska, p.o. prezesa Portu Gdynia Jacek Sadaj, rektor Uniwersytetu Morskiego Adam Weintrit, dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni Wiesław Piotrzkowski, prezes Dalmor Property Managment Sp. z o.o. Aleksandra Mietlicka oraz prezes Pomorskiego Związku Żeglarskiego Bogusław Witkowski. Z pirsu i sąsiednich nabrzeży uroczystość obserwowały także setki mieszkańców Gdyni.
– Gdy dziś odsłaniamy ten pomnik oddajemy przede wszystkim hołd herosowi historii Polski i Gdyni – tłumaczy Wojciech Szczurek. – Bohaterowi czasu pokoju, budowniczemu. Jakże potrzebne są takie przykłady we współczesnej Polsce. Dzisiaj chcemy także poprzez ten pomnik dać kolejny dowód gdynianom, że my z naszej historii możemy się czuć dumni. Ale także jesteśmy pewni, że ten pomnik jest wyrazem przekonania, że to wielkie dziedzictwo historii, także dla naszego i kolejnych pokoleń, zobowiązuje wszystkich Polaków do tego, żebyśmy o to morze się troszczyli.
Uroczystość miała nadzwyczajną oprawę. Dzięki rekonstruktorom przebranym w stroje sprzed wieku można było się poczuć jak w 1921 roku, a asystę honorową zapewniła Marynarka Wojenna. O tym, że w ramach budowy portu powstał także basen żeglarski, nie zapomnieli także żeglarze – żaglowiec „Pogoria” postawił galę banderową, a dzięki Polskiemu Stowarzyszeniu Klasy 2020 wokół Pirsu nr 1 pływały pod pełnymi żaglami i w gali banderowej trzy jachty 2020, których załogę stanowili studenci Ośrodka Żeglarstwa i Sportów Wodnych Uniwersytetu Morskiego, kierowanego przez Andrzeja Szklarskiego.
Pomnik Tadeusza Wendy, przy dźwiękach okrętowych syren, odsłonili Hanna Wenda-Uszyńska i Wojciech Szczurek, a poświęcenia dokonał o. Edward Pracz, kapelan Duszpasterstwa Ludzi Morza. Następnie pod pomnikiem zostały złożone kwiaty.
– Gdyby trzeba było scharakteryzować tego inżyniera, trzeba powiedzieć, że Tadeusz Wenda był człowiekiem niezwykle skromnym, szlachetnym i taktownym – opowiada Hanna Wenda-Uszyńska. – Człowiekiem o nieprzeciętnej osobowości i wiedzy. Wyobrażam sobie, co powiedziałby dziś, widząc tę uroczystość. Powiedziałby pewnie: „Po cóż? Nie trzeba. Ja ten port budowałem dla Polski”. Nie zniechęcały go bowiem żadne przeciwności i nic nie mogło go powstrzymać w dążeniu do celu. Port gdyński to było największe osiągnięcie i ostatnie dzieło Tadeusza Wendy, któremu poświęcił 17 lat życia.
Choć odsłonięcie pomnika było kulminacyjnym wydarzeniem obchodów Roku Tadeusza Wendy, nie jest to jedyna zaplanowana atrakcja. Od poniedziałku 24 maja w siedzibie Pomorskiego Związku Żeglarskiego oglądać można fotografie i obrazy Jerzego Springera, ukazujące Gdynię od strony basenów portowych. Miasto oraz Muzeum Miasta Gdyni przygotowały z kolei konkursy, koncerty, spacery historyczne oraz zajęcia edukacyjne. Szczegółowe informacje.
Tadeusz Wenda, ur. 18.07.1863 r. w Warszawie, zm. 8.09.1948 r. w Komorowie. Polski inżynier, główny projektant i budowniczy portu w Gdyni. Ukończył Wydział Matematyczno-Fizyczny na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim i Instytut Korpusu Inżynierów Komunikacji w Petersburgu. Pracował początkowo w Rosji, a w 1918 r. wrócił do Polski. W 1920 r. wiceadmirał Kazimierz Porębski zlecił mu wybranie miejsca pod przyszły port. Tadeusz Wenda wybrał Gdynię i do 1932 roku kierował budową. W latach 1932-1937 był naczelnikiem Wydziału Techniczno-Budowlanego Urzędu Morskiego w Gdyni. W 1937 roku przeszedł na emeryturę. Podczas pobytu w Gdyni angażował się społecznie – w 1928 roku był jednym z założycieli Klubu Sportowego Gryf, obecnego Jacht Klubu Morskiego Gryf.
