< Powrót
24
listopada 2021
Tekst:
Maciej Frąckiewicz
Zdjęcie:
Wikipedia
Gaspar da Gama
Mapa świata z 1502 roku przechowywana w bibliotece Estense Universitaria w Modenie we Włoszech.

Słyszeliście o… polskim Żydzie, który został synem Vasco da Gamy?

Gaspar da Gama – handlowiec, podróżnik, szpieg. Uczestniczył w końcówce XV wieku w odkryciu Brazylii. Urodził się w Polsce, w żydowskiej rodzinie, a nazwisko przyjął od słynnego podróżnika, Vasco da Gamy, który został jego ojcem chrzestnym.

Gaspar da Gama urodził się około 1450 roku w Poznaniu. Niestety, już w wielu 10 lat, prawdopodobnie z powodu prześladowań Żydów, był zmuszony wraz z rodziną do opuszczenia Polski.

Życie naznaczone podróżami

Przebywał przez jakiś czas w Wenecji, następnie w Jerozolimie oraz Aleksandrii. W latach 1470-1480 podróżował przez Persję do Indii, prawdopodobnie w celach handlowych. Był już wtedy doświadczonym podróżnikiem. Nosił imię Mehmet, pojął za żonę Żydówkę i doczekał się syna.

W maju 1498 roku jego życie ponownie się zmieniło. Do Indii przypłynęli Portugalczycy, na czele z Vasco da Gamą. Mehmet pojawił się na statku słynnego podróżnika jako szpieg, na usługach władcy Goa, planującego zasadzkę na nowych przybyszów.

Porwanie i przymusowy chrzest

Jednak Vasco da Gama wyczuł podstęp i rozkazał zatrzymać oszusta, który na torturach przyznał się do szpiegostwa. Portugalski podróżnik postanowił jednak darować mu życie, ponieważ zorientował się, że bardzo dobrze zna Indie, język, zwyczaje i morskie drogi. Zabrał go ze sobą do Portugalii .

Po dotarciu do Lizbony Mehmet przyjął chrzest oraz imię Gaspar, bo przypominał Portugalczykom mędrca ze Wschodu – Kacpra. Ojcem chrzestnym Gaspara został sam Vasco da Gama, który dał mu również nazwisko.

Odkrył Brazylię i jako pierwszy postawił na niej stopę

Gaspar da Gama odbył wiele dalekich podróży morskich, podczas których służył m.in. jako tłumacz. Znał wiele języków. Podczas wyprawy do Indii w 1500 roku, której przewodził Pedro Alvarez Cabral, uczestniczył w odkryciu Brazylii. Był wtedy nawigatorem na jednym z okrętów i podobno to on, uciekając przed rozszalałym sztormem, doradził Cabralowi obranie kursu jeszcze dalej na Zachód, co skończyło się dobiciem do brzegów Ameryki Południowej. Pierwszymi osobami, które postawiły stopę na nowoodkrytym lądzie byli Gaspar i Nicolau Coelho.

Kolejne podróże do Indii

W latach 1502-1503 ponownie uczestniczył w wyprawie do Indii. Tym razem płynął z Vasco da Gamą. Dzięki staraniom Gaspara da Gamy, władca Koczinu zgodził się nawiązać kontakt handlowy z Portugalią.

Od 1505 roku Gaspar przebywał w Indiach jako dyplomata, u boku wicekrólów tego państwa. Przekonał swojego  syna do przyjęcia chrztu oraz imienia Baltazar.

Nie są znane szczegóły jego śmierci. Znane są za to aż trzy wersje wydarzeń z tym związanych. Jedna mówi, że miał zginąć około 1510 roku, podczas oblężenia Kalikatu. Według innej wrócił do Lizbony, ożenił się z Portugalką z wyższych sfer i miał z nią syna. Istnieje również hipoteza, że nie wrócił już do Europy i zmarł około 1520 roku w wieku prawie 80 lat.

Za patrona rozwoju floty portugalskiej i odkryć geograficznych uważany jest Henryk Żeglarz (1394-1460). To protektor żeglarzy, trzeci syn króla Portugalii Jana I Dobrego. Sam nigdy nie pływał na statkach, ale to właśnie z jego inicjatywy podjęto wiele wypraw żeglarskich.

Co myślisz o tym artykule?
+1
10
+1
0
+1
2
+1
0
+1
0
+1
0
+1
1