Spór o przekop Mierzei Wiślanej z wielką polityką w tle

Przekop Mierzei Wiślanej ma ruszyć w listopadzie. W połowie roku powinna zostać wydana decyzja środowiskowa na temat tej inwestycji, a w marcu Urząd Morski w Gdyni wystąpił do 31 podmiotów z wnioskiem o zaopiniowanie przedsięwzięcia. Negatywna ocena Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego wywołała spór pomiędzy przedstawicielami obu instytucji.

Co zarząd województwa zarzuca projektowi? Przede wszystkim brak ekonomicznego uzasadnienia dla inwestycji, niejasności związane z budową sztucznych wysp na Zalewie Wiślanym, niekompletność przekazanego zarządowi projektu budowlanego i nieliczenie się z opiniami lokalnych mieszkańców.

W opinii czytamy m.in.:

(…) przedłożono wyłącznie część Projektu Budowlanego, tj. Tom I. Projekt zagospodarowania terenu. Ze spisu dokumentacji wynika natomiast, że na Projekt Budowlany składa się łącznie 16 tomów. Przedłożone dokumenty nie zawierają informacji, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 lutego 2017 r. o inwestycjach w zakresie budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską (zwaną dalej ustawą „przekopową”) (…) Tut. organowi w toku przedmiotowego postępowania nie przedstawiono informacji odnoszących się m.in. do podstaw strategicznych i ekonomicznych realizacji drogi wodnej czy zasięgu jej oddziaływania, które to informacje determinują zasadność (ekonomiczną, środowiskową i społeczną) realizacji przedmiotowej inwestycji.

(…) Mając na uwadze powyższe zastrzeżenia, jak również uwzględniając wskazane w kolejnych punktach niniejszej opinii wątpliwości, Zarząd Województwa Pomorskiego opiniuje negatywnie planowane do realizacji przedsięwzięcie polegające na budowie drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską w wariancie wskazanym w przedłożonym wniosku.

Całość opinii zarządu województwa

Elbląski senator PO Jerzy Wcisła na łamach lokalnych mediów podtrzymuje te zarzuty i dodaje kolejne. Jego zdaniem o możliwości zrealizowania przekopu będzie można mówić dopiero po uzyskaniu pozytywnej decyzji środowiskowej. Na razie nie wiadomo, czy taka decyzja zapadnie. Poza tym, jego zdaniem, przekop Mierzei wcale nie będzie miał wpływu na rozwój portu morskiego w Elblągu, bo tor wodny jest za płytki dla dużych jednostek. Senator uważa, że lekceważenie opinii zarządu województwa może spowodować, że w sprawę włączą się, podobnie jak w przypadku Puszczy Białowieskiej, instytucje europejskie.

Ministerstwo Żeglugi i Gospodarki Morskiej opowiedziało się po stronie Urzędu Morskiego. Dla rządu przekop Mierzei jest także inwestycją strategiczną, związaną z zapewnieniem bezpieczeństwa Polski i wschodniej flanki NATO. 13 kwietnia TVP wyemitowała materiał, w którym wiceminister Grzegorz Witkowski mówił: – O wiele dalej bylibyśmy dzisiaj z rozwojem gospodarki morskiej, gdyby przez osiem lat rządów PO ten przekop został zrealizowany. I mam pytanie do polityków Platformy Obywatelskiej na Pomorzu – z kim grają, z Kremlem czy z Warszawą?

To zaostrzyło spór wokół przekopu. Marszałek województwa Mieczysław Struk zażądał od szefa resortu, Marka Gróbarczyka, przeprosin i sprostowania na antenie TVP. Jak nietrudno się domyślić, minister niczego prostować nie zamierza, a sprawa najprawdopodobniej trafi do sądu.

Urząd Morski w Gdyni nie przejmuje się negatywną opinią zarządu i publikuje komunikat, w którym odnosi się do części zarzutów.

– Na dzień dzisiejszy termin ogłoszenia przetargu na wykonanie prac projektowych nie jest zagrożony – deklaruje Magdalena Kierzkowska, rzeczniczka Urzędu. – Po długim weekendzie zamieścimy na naszej stronie internetowej wszystkie opinie dotyczące przekopu od 30 podmiotów, które zostały do nas nadesłane.

Pełna treść komunikatu Urzędu Morskiego

O ile na Pomorzu spór wokół przekopu się zaostrzył, o tyle Sejmik Województwa Mazursko-Warmińskiego przyjął 24 kwietnia stanowisko, w którym poparł plan przekopu przez Mierzeję Wiślaną. W ocenie radnych, jest to inwestycja istotna dla rozwoju całego subregionu elbląskiego, dlatego pozytywnie odpowiedzieli na wniosek Urzędu Morskiego w Gdyni. Stanowisko radnych jest zgodne ze stanowiskiem Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Komunikat sejmiku przyjęto w brzmieniu zaproponowanym przez większościową koalicję PSL-PO. Opozycyjny klub PiS proponował, żeby w dokumencie znalazły się również „wyrazy zdziwienia i zaniepokojenia” negatywną postawą Zarządu Województwa Pomorskiego, ale ten wniosek nie uzyskał poparcia większości.

Czy bieżące spory merytoryczne i polityczne wpłyną na los planowanej inwestycji? Rok 2018 będzie dla przekopu Mierzei Wiślanej decydujący, a jeśli przedsięwzięcie zostanie zrealizowane i przekop zacznie funkcjonować (zakończenie prac planowane jest na rok 2022), kolejne lata pokażą, kto miał w tych sporach rację.

Przekop Mierzei Wiślanej ma powstać w miejscowości Nowy Świat. Jego długość wyniesie ok. 1300 m, a głębokość to 5 m. Ma umożliwić wpływanie do portu w Elblągu jednostek o zanurzeniu do 4 m. Koszt inwestycji jest szacowany na ok. 880 mln zł, a budowa rozpocznie się pod koniec 2018 r.