Sto lat temu powstał Polski Klub Morski w Gdańsku
27 lipca 1922 roku grupa polskich żeglarzy z Wolnego Miasta Gdańska założyła Pierwszy Polski Klub Jachtowy, obecny Polski Klub Morski w Gdańsku.
Funkcjonujący już od stu lat Polski Klub Morski złotymi zgłoskami zapisał się w historii polskiego żeglarstwa. Zwłaszcza w dwudziestoleciu międzywojennym – mimo umiejscowienia de facto poza granicami Polski (w Wolnym Mieście Gdańsku) – klub był wyróżniającym się ośrodkiem żeglarstwa morskiego i sportowego. W 1924 roku był też jednym ze współzałożycieli Polskiego Związku Żeglarskiego.
Choć powszechnie podaje się, że Polski Klub Morski – a w zasadzie jego poprzednik Pierwszy Polski Klub Jachtowy – założony został 27 lipca 1922 roku, to polscy żeglarze z Pomorza i Wolnego Miasta Gdańska zaczęli się organizować odrobinę wcześniej. Józef Klejnot-Turski – publicysta, wykładowca Szkoły Morskiej w Tczewie, współzałożyciel PPKJ i pierwszy prezes PZŻ – w czerwcowym numerze wydawanego przez siebie czasopisma „Żeglarz Polski” napisał, że:
„Z inicjatywy redakcji „Żeglarza Polskiego” powstaje „Pierwszy Polski Klub Jachtowy Morski”, przy udziale miłośników sportu żaglowego z Pomorza i całej Rzeczypospolitej. Siedzibą zimową Klubu ma być Tczew, letnią zaś osada Hel, port którego jest pewnym schroniskiem dla jachtów żaglowych i idealną stacją dla dalszych podróży. Bliższe szczegóły podamy niebawem”.
W lipcowym numerze miesięcznika poinformowano o ukonstytuowaniu klubu, a w sierpniowym o przyjęciu w dniu 21 lipca 1922 roku statutu.
Niewątpliwie zatem w połowie 1922 roku PPKJ rozpoczął działalność, kupił pierwsze jachty, a jego członkowie zaczęli startować w regatach. Pod koniec lat 20. klub połączył się z założonym w 1927 roku Klubem Morskim, a sześć lat później z Klubem Polskim. Po tych przekształceniach w 1933 roku powstał Polski Klub Morski w Gdańsku. PKM, w którym pierwsze skrzypce grał Tadeusz Ziółkowski, stał się jednym z najważniejszych polskich ośrodków żeglarstwa morskiego. W 1936 roku jacht „Korsarz” pod dowództwem Tadeusza Prechitki zwyciężył nawet w przedolimpijskich regatach z Sopotu do Kilonii.
Z kolei w tym samym roku na igrzyskach olimpijskich w Kilonii kierownikiem polskiej ekipy żeglarzy był Ziółkowski, a część załogi jachtu „Danuta” pochodziła się z gdańskiego klubu. Rozwój klubu przerwał wybuch wojny, która przyniosła śmierć wielu jego członków – z komandorem Ziółkowskim na czele – oraz straty w sprzęcie i infrastrukturze.
Polska ekipa olimpijska w 1936 roku z Tadeuszem Ziółkowskim (w środku).
Fot. ze zbiorów Alfonsa Olszewskiego
W 1946 roku ocalali gdańscy żeglarze rozpoczęli odbudowę Polskiego Klubu Morskiego i starania o odzyskanie niezniszczonych jachtów. Zanim klub na powrót stanął na nogi, spadła na niego kolejny cios – w 1950 roku w ramach komunistycznej reorganizacji sportu PKM został przemianowany na Yacht Klub „Budowlani”. Również jachty otrzymały nowe nazwy, np. „Korsarz” został „Kolektywem”, „Swantewid” – „Brygadzistą”, a „Ranewid” – „Budowniczym”. Dopiero w listopadzie 1956 roku udało się reaktywować klub pod starą nazwą.
Do kolejnych latach PRL-u PKM organizował regaty (m.in. Memoriał Komandora Tadeusza Ziółkowskiego i Regaty Dominikańskie), szkolił i przeprowadzał rejsy morskie. W 1991 roku rozwiązał zawartą w 1973 roku umowę z przedsiębiorstwem „Siarkopol” i rozpoczął najnowszy etap swojej historii. Szczegółowe informacje o historii Polskiego Klubu Morskiego znaleźć można w serii artykułów Barbary i Tomasza Sontowskich.
Obchody stulecia Polskiego Klubu Morskiego rozpoczęły się 24 maja, kiedy w gdańskim Dworze Artusa zainaugurowano obchody stulecia Polskiego Związku Żeglarskiego. Uroczystość była okazją m.in. do wręczenia odznaczeń zasłużonym członkom PKM. Miesiąc później, 25 czerwca, w Alei Żeglarstwa Polskiego w gdyńskiej marinie odsłonięto tablicę Tadeusza Ziółkowskiego, zasłużonego członka PKM i pierwszego komendanta żaglowca „Lwów”.
W środę 27 lipca o godzinie 12 nastąpił najważniejszy moment obchodów – wernisaż plenerowej wystawy „Na szerokich wodach. Opowieść o Polskim Klubie Morskim” na nabrzeżu Tadeusza Ziółkowskiego w Nowym Porcie. Ekspozycja zrealizowana została przez Muzeum II Wojny Światowej i będzie można ją oglądać do 30 września.
