Żeglarze wszechczasów: Krzysztof Kolumb
Krzysztof Kolumb był jednym z największych odkrywców w historii, który poświęcił większość życia, żeby odnaleźć zachodnią morską drogę do Indii. Celu nie zrealizował, ale odkrył Nowy Świat i poszerzył horyzonty geograficzne Europejczyków.
Wbrew pojawiającym się w ostatnich latach hipotezom Krzysztof Kolumb nie był synem polskiego króla Władysława Warneńczyka. Wszystko wskazuje na to, że urodził się jesienią 1451 roku w Genui jako Cristoffa Corombo w rodzinie lokalnego tkacza i kupca. W wieku 14 lat po raz pierwszy wypłynął w morze, a w wieku 22 został zatrudniony jako agent handlowy dla włoskich rodów bankierskich. W 1477 roku podczas jednego z kupieckich rejsów trafił do Lizbony, gdzie mieszkał jego brat Bartolomeo.
W Portugalii Krzysztof Kolumb osiadł oraz założył rodzinę. Wciąż pracował jednak dla włoskich bankierów, pływając m.in. kupieckim szlakiem wzdłuż zachodnich wybrzeży Afryki. Żeglarz równolegle studiował współczesne i antyczne pisma poświęcone geografii i nawigacji, dochodząc do wniosku, że jest możliwe dotarcie do Indii płynąc na zachód przez Atlantyk. Kolumb nie był pierwszy, który wpadł na ten pomysł, ale jako jedyny miał wystarczająco dużo zapału, żeby go zrealizować. Kiedy w 1485 roku król Portugalii Jan II odrzucił ideę zorganizowania wyprawy, odkrywca przeniósł się z rodziną do Hiszpanii.
Krzysztof Kolumb na obrazie z 1519 roku. Autor nieznany.
Na dworze Izabeli Kastylijskiej został przyjęty z zainteresowaniem, choć królewscy matematycy – słusznie, jak się okazało – zwrócili uwagę, że Kolumb znacznie nie doszacował odległości pomiędzy Europą a Indiami. Ponieważ żeglarz nie rezygnował i zaczął szukać innego protektora, ostatecznie dwór wyraził zgodę na sfinansowanie wyprawy i obiecał mu w razie powodzenia m.in. dziedziczny tytuł wiceadmirała.
3 września 1492 roku Krzysztof Kolumb wypłynął z Hiszpanii na czele trzech statków „Santa Maria”, „Nina” i „Pinta”. Zgodnie z przewidywaniami krytyków, podróż okazała się znacznie dłuższa niż żeglarz zakładał. Dopiero 12 października po raz pierwszy dostrzeżono ląd – jedną z wysepek w archipelagu Bahamów.
W Nowym Świecie Kolumb nie spędził dużo czasu. Odkrył jeszcze Haiti i Kubę, nawiązał kontakty z rdzennymi mieszkańcami, po czym w grudniu wyruszył w drogę powrotną do Hiszpanii. Dotarł tam 15 marca 1493 roku i został przyjęty przez Ferdynanda i Izabelę Kastylijską jako bohater.
Szybko rozpoczęto organizację kolejnej wyprawy, która wyruszyła 25 września tego samego roku, a Krzysztof Kolumb stanął na czele floty liczącej kilkanaście żaglowców. Odkrywca dotarł m.in. do Jamajki, jednak wciąż poruszał się w rejonie Karaibów, nie dopływając do kontynentalnej części Nowego Świata.
Ponadto okazało się, że Kolumb żeglarzem był wprawdzie świetnym, ale zupełnie nie sprawdzał się jako zarządca. Był okrutny nie tylko dla rdzennych mieszkańców, ale też wobec hiszpańskich osadników. Do Hiszpanii wrócił po trzech latach i pomimo niepochlebnych opinii zdołał namówić dwór do powierzenia mu trzeciej ekspedycji.
30 maja 1498 roku Krzysztof Kolumb wyruszył przez Atlantyk po raz kolejny. I o ile sama wyprawa okazała się sukcesem – żeglarzowi udało się dotrzeć do brzegów Ameryki Południowej, w tym ujścia Orinoko – tak w karaibskich koloniach rozpoczął się bunt przeciwko jego okrutnym rządom. Kolumb do Hiszpanii wrócił jako więzień, ale i tym razem udało mu się wyjednać poparcie na dworze.
W 1502 roku Kolumb rozpoczął ostatnią wyprawę, która upłynęła w cieniu odkrycia morskiej drogi do Indii przez Vasco da Gamę. Włoski odkrywca chciał za wszelką cenę udowodnić, że jego sposób dotarcia do Azji jest łatwiejszy. Udało mu się jednak tylko zbadać długi odcinek wybrzeża Ameryki Środkowej, a od rdzennych mieszkańców zdobyć informację o wielkiej wodzie na zachodzie, czyli Pacyfiku. Do Hiszpanii wrócił ciężko chory jesienią 1504 roku.
Krzysztof Kolumb zmarł 20 maja 1506 roku. Został pochowany pierwotnie w Santo Domingo na Dominikanie, a potem jego szczątki przeniesiono do Sewilli.
