Czym jest i do czego służy Międzynarodowy Kod Sygnałowy?
Dla laików to tylko kolorowe chorągiewki powiewające na jachtach, ale dla żeglarzy to ważny system przekazywania informacji. Międzynarodowy Kod Sygnałowy to jednak znacznie więcej niż tylko flagi.
Międzynarodowy Kod Sygnałowy – International Code of Signals to sposób komunikacji stosowany w żegludze, który pozwala na przekazywanie konkretnych informacji na całym świecie, bez względu na różnice językowe. Odbywa się to za pomocą kodów, które można przekazywać przy użyciu flag, flag ręcznych lub ruchu ramionami, alfabetu Morse’a poprzez znaki świetlne i dźwiękowe oraz za pomocą bezpośredniej komunikacji przez megafony i radiotelefony. Dzięki MKS można przekazać zarówno prostą informację, np. że jednostka potrzebuje pomocy lekarskiej, jak i dokładnie poinformować, o objawach chorego załoganta.
Jak powstał Międzynarodowy Kod Sygnałowy?
Choć Międzynarodowy Kod Sygnałowy obowiązuje od 1969 roku, to komunikowanie za pomocą kodów jest znacznie starsze. Wywodzi się on prawdopodobnie z floty angielskiej, gdzie już w XVI wieku proste komendy ze statku admiralskiego były przekazywane za pomocą flag. Później system ten był rozwijany, a w drugiej połowie XVII wieku został uporządkowany i ujednolicony, choć dalej był jednostronny – komunikaty nadawał tylko okręt dowódcy. Ukazały się wtedy m.in. „Instrukcje dla lepszego rozkazywania flotą Jego Wysokości w żeglarstwie” („Instructions for the better Ordering of His Majesties Fleet in Sayling”).
Podwaliny pod Międzynarodowy Kod Sygnałowy położył kapitan Fryderyk Marryat, który w 1817 roku stworzył kod sygnałowy dla statków handlowych. Składał się on z siedemnastu flag, dzięki którym można było przekazywać rozbudowane komunikaty, jak na przykład podanie portu macierzystego. Kod Marryata okazał się wielkim sukcesem i był stosowany przez następne dekady. Kolejnym krokiem był opracowany przez Brytyjskie Ministerstwo Handlu i opublikowany w 1857 roku Commercial Code of Signals, w którym część flag odpowiadała literom, co zwiększało możliwość przekazywania informacji.
Po I wojnie światowej poprawiony Commercial Code of Signals został oficjalnie uznany przez społeczność międzynarodową na Międzynarodowej Konferencji Radiotelegraficznej w Madrycie w 1932 roku. Po II wojnie światowej kod został objęty kuratelą Międzynarodowej Morskiej Organizacji Doradczej, która opracowała Międzynarodowy Kod Sygnałowy. Został on przyjęty w 1965 roku, a cztery lata później wszedł w życie.
Jak stosować Międzynarodowy Kod Sygnałowy?
Podstawą komunikacji w MKS są kody, czyli informacje przedstawiane w formie krótkich zbitek podstawowych liter alfabetu łacińskiego i cyfr. Dzielą się na sygnały jednoliterowe – dla bardzo pilnych lub często używanych wiadomości, dwuliterowe oraz trzyliterowe zaczynające się na literę M – są to tzw. sygnały medyczne. Przekazana sygnałem Morse’a lub odpowiednią flagą litera „O” oznacza człowieka za burtą, zbitka „IN” to wiadomość „potrzebuję nurka” (a wariant „IN 1” – „potrzebuję nurka dla oczyszczenia śruby”), a „MFL” – „pacjent ma głęboką ranę”. Oczywiście kodów jest dużo, stąd do odczytania tych bardziej skomplikowanych niezbędne jest posiadanie na pokładzie tablic kodów.
Jak przekazywać informację Międzynarodowym Kodem Sygnałowym?
Jak wspomnieliśmy wcześniej kody można przekazywać przy użyciu flag, flag ręcznych lub ruchu ramionami, alfabetu Morse’a poprzez znaki świetlne i dźwiękowe oraz za pomocą bezpośredniej komunikacji przez megafony, radiotelefony i inne współczesne środki komunikacji. W żeglarstwie wciąż najczęściej stosowane są flagi.
Komplet flag wykorzystywany w Międzynarodowym Kodzie Sygnałowym (MKS) składa się z 26 flag literowych, 10 flag cyfrowych, 3 flag zastępczych i jednej flagi oznaczającej „odpowiedź”. Flagi literowe nie tylko są odpowiednikami, jak sama nazwa wskazuje, liter, ale przekazują również najważniejsze i najczęstsze wiadomości. Flaga „A” (fonetycznie nazywana „Alfa”) informuje, że jednostka ma nurka pod wodą, trzymajcie się z dala i idźcie powoli, „B” („Bravo”) – należy odczytywać „ładuję albo wyładowuję, albo mam na statku ładunki niebezpieczne”.
Żeby przekazać informację konkretnej jednostce należy wciągnąć flagi „YP” – oznaczające „pragnę nawiązać łączność ze statkiem” oraz przeliterować odpowiednimi flagami jego nazwę. Statek, do którego skierowana jest wiadomość, musi podnieść flagę „odpowiedź” do połowy po zobaczeniu sygnału, a do szczytu po jego zrozumieniu. Kiedy statek nadający opuści swój kod, flagę „odpowiedź” należy opuścić do połowy. Wtedy można też nadać swoją odpowiedź.
Czy Międzynarodowy Kod Sygnałowy jest wciąż używany?
Choć system komunikacji za pomocą flag wydaje się w XXI wieku przeżytkiem, to wciąż jest on wykorzystywany. W 2017 roku podczas akcji ratowniczej na Pacyfiku Grzegorz Węgrzyn postawił kod „NC” oznaczający „jestem w niebezpieczeństwie i potrzebuję natychmiastowej pomocy”. Flagi Międzynarodowego Kodu Sygnałowego wykorzystywane są także podczas regat, gdzie przypisano im trochę inne znaczenia, np. czas do startu wyścigu. Flagi MKS wykorzystywane są także w gali flagowej, czyli ceremoniale dekoracji statków i okrętów podczas uroczystości państwowych, klubowych czy podczas wizyt w obcych portach.
