100 lat polskiego żeglarstwa: osprzęt z „Warty Polpharmy”
W siedzibie głównej Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, w Spichlerzach na Ołowiance, prezentowana jest wystawa czasowa „100 lat polskiego żeglarstwa”. Można na niej zobaczyć ponad 200 zabytków związanych z najważniejszymi wydarzeniami w historii polskiego żeglarstwa. W naszym cyklu Radosław Paternoga, kurator wystawy z Działu Historii Wychowania Morskiego, przedstawia niektóre z nich.
Do wokółziemskich regat bez zawijania do portu „The Race”, zorganizowanych na powitanie trzeciego tysiąclecia zgłosiły się załogi 7 katamaranów. Pochodziły one z krajów uznawanych za typowo morskie (Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Nowa Zelandia) oraz Polski.
W ostatniej dekadzie XX w. w naszym kraju nastąpiła zupełna zmiana sposobu finansowania rejsów i udziałów w regatach oceanicznych. Pomoc państwa i zakładów pracy w tym zakresie praktycznie przestała funkcjonować. Żeglarze stanęli więc przed wyzwaniem współpracy z prywatnym biznesem, tym samym przechodząc przyspieszony kurs pozyskiwania funduszy funkcjonujący na Zachodzie od dawna.
Zmienił się także sposób relacjonowania wyścigu. Zmagania żeglarzy można było śledzić w internecie, dostępne były także codzienne relacje telewizyjne.
Ostatecznie w regatach wystartowano 6 załóg, gdyż nowo zbudowany brytyjski „Team Phlilips” zatonął na Atlantyku niecały miesiąc przed rozpoczęciem wyścigu. Rywalizacja rozpoczęła się 31.12.2000 r., a po ponad trzech miesiącach jako pierwsi linię mety w Marsylii przekroczyli nowozelandzcy żeglarze z „Club Med”.
Pokrywa luku z katamaranu „Warta Polpharma” (zbiory NMM). Fot. Paweł Jóźwiak (NMM)
Załoga „Warty Polpharmy”, dowodzona przez kpt. Romana Paszke, zajęła 4. miejsce. Wynik ten należy uznać za bardzo dobry, bowiem jachty, których załogi zajęły pozycje od 1. do 3. zostały zbudowane w 2000 r., specjalnie na The Race. Dysponowały znacznie większą powierzchnią żagli i były dużo bardziej nowoczesne od powstałej w 1987 r. „Warty Polpharmy”.
W ciągu 13 lat, zanim katamaran pod polską banderą wystartował z milenijnych regatach, jego poprzednie załogi dokonały wielkich wyczynów zapisując rekordy w historii światowego żeglarstwa. Załogi jachtu, pływającego wówczas po nazwą „Jet Services V” pod banderą Francji, dwukrotnie (w 1988 r. i 1990 r.) pobiły rekord przejścia Atlantyku.
Jeszcze bardziej spektakularnym osiągnięciem (jacht pływał wówczas jako „Commodore Explorer”), było pierwsze w historii światowego żeglarstwa opłynięcie kuli ziemskiej w czasie poniżej magicznych 80 dni. Francuska załoga dowodzona przez Bruno Peyrona, w 1993 r., dokonała tego w czasie 79 dni, 6 godzin, 15 minut i 56 sekund.
Na wystawie „100 lat polskiego żeglarstwa” prezentowane są dwa przedmioty z „Warty Polphrarmy”: kabestan firmy „Barient” oraz pokrywa luku. Oba służyły żeglarzom pływającymi na katamaranie od 1987 r. aż do 2006 r. Były więc używane podczas wszystkich opisanych powyżej rejsów, walnie przyczyniając się do osiągniętych wyników.
„100 lat polskiego żeglarstwa” – pierwsza wystawa w historii rodzimego muzealnictwa, która przedstawia historię polskiego jachtingu z punktu widzenia wielkiej różnorodności składających się na nią zagadnień. Samotne rejsy dookoła świata, trudne początki i późniejsze sukcesy na arenach olimpijskich, tradycje wychowania morskiego, żeglarstwo śródlądowe, działalność klubowa i żeglarskie osiągnięcia Polaków na emigracji – zwiedzanie ekspozycji jest podróżą zarówno przez najgłośniejsze wydarzenia, jak i mniej znane dzieje polskiego sportu żaglowego. A wszystko to zamknięte w immersyjnej przestrzeni nawiązującej do morza, spienionych fal i bezkresnego horyzontu. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku zaprasza na wystawę do Spichlerzy na Ołowiance od 12 maja 2024 r. do 4 maja 2025 r.
