Jakie są klasy żeglarskie?
Żeglarstwo tym różni się od innych dyscyplin sportu czy sposobów rekreacji, że ma bardzo wiele odmian. Podstawowy podział na klasy żeglarskie wcale nie pomaga z powodu ich wielkiej liczby. Jak się w tym wszystkim nie pogubić? Pomożemy!
Optimisty i Omegi, 29er i 49er, Korsarze i Pucki czy Lasery Standardy, Radiale i 4,7 – dla osób rozpoczynających przygodę z żeglarstwem liczba klas i ich miejsce w żeglarskim świecie jest zagadką, w której niełatwo się połapać.
Co to jest klasa żeglarska?
Zgodnie z definicją żeglarskiej federacji World Sailing klasa obejmuje łodzie, które odpowiadają fizycznym specyfikacjom pozwalającym na konkurencyjne ściganie w ramach klasy, zgodnie z zasadami Przepisów Regatowych Żeglarstwa. Czyli podział na klasy ma znaczenie nie przy pływaniu rekreacyjnym, ale przy ściganiu się w regatach. Każda klasa ma ściśle opisane parametry techniczne, dzięki czemu rywalizacja jest wyrównana, a na wyniki wpływają przede wszystkim umiejętności żeglarskie załóg.
Rozwój klas opiera się o związki lub stowarzyszenia. I tak na przykład działalność klasy Optimist, podstawowej łódki dla dzieci do rozpoczęcia przygody ze sportem żeglarskim, organizuje International Optimist Dinghy Association (Międzynarodowe Stowarzyszenie Klasy Optimist), a w naszym kraju Polskie Stowarzyszenie Klasy Optimist. Z kolei za stworzoną w 1942 roku przez Juliusza Sieradzkiego klasę Omega, nazywaną polską klasą narodową i bardzo popularną zwłaszcza na wodach śródlądowych, odpowiada Polski Związek Klasy Omega. Ponadto większość klas współpracuje z federacją World Sailing i krajowymi lub regionalnymi związkami żeglarskimi.
Podziały klas są różne. Federacja World Sailing wyróżnia sprzęt olimpijski oraz łódki mieczowe, balastowe, wielokadłubowe, deski, jachty i klasy sterowane radiem. Jest to podział w zależności od typu łódki, nie uwzględniający ich przeznaczenia i np. miejsca w systemie rywalizacji sportowej. Z kolei w zasadach organizacji regat żeglarskich Polskiego Związku Żeglarskiego klasy podzielono na sportowe, amatorskie i morskie. I to będzie nasz punkt wyjścia.
Klasy sportowe
Klasy sportowe to w dużym skrócie takie, dzięki którym zdolny żeglarz będzie mógł pewnego dnia wystartować na Igrzyskach Olimpijskich. Czyli jest to cały sport kwalifikowany, podlegający w Polsce m.in. Polskiemu Związkowi Żeglarskiemu i Ministerstwu Sportu, a globalnie federacji World Sailing i Międzynarodowemu Komitetowi Olimpijskiemu. Można je podzielić na klasy olimpijskie, w których rywalizują seniorzy m.in. na Igrzyskach Olimpijskich, oraz przygotowawcze – czyli te dla młodszych zawodników. Choć poszczególne łódki wydają się podobne, to różnią się m.in. wymaganiami w zakresie warunków fizycznych i wieku. Czyli na klasie Finn żeglować powinien tylko postawny mężczyzna, a na Optimiście dziecko do 15 lat i ważące mniej niż 50 kilogramów.
Klasy olimpijskie na Igrzyska Olimpijskie w Tokio, to:
– Laser Standard – jednoosobowa łódka dla mężczyzn
– Laser Radial – jednoosobowa łódka dla kobiet
– RS:X – deska windsurfingowa, na której startują zarówno mężczyźni, jak i kobiety (z mniejszym żaglem)
– 49er – dwuosobowy skiff dla mężczyzn
– 49erFX – dwuosobowy skiff dla kobiet
– 470 – dwuosobowa łódka dla kobiet i mężczyzn
– Nacra 17 – dwuosobowy katamaran, na którym pływa mieszana, damsko-męska załoga
– Finn – jednoosobowa łódka dla ciężkich zawodników, dla mężczyzn
Klasy przygotowawcze, które obecnie zaliczane są do konkurencji priorytetowych, to:
– Optimist – jednoosobowa łódka, na której najczęściej rozpoczyna się przygodę z żeglarstwem
– Techno 293 – deska windsurfingowa, od której rozpoczyna się treningi
– Laser 4,7 – jednoosobowa łódka, która przygotowuje do pływania w Laserze Radialu, a dla chłopców później także w Laserze Standardzie
– Laser Radial – jednoosobowa łódka, która przygotowuje chłopców do pływania w Laserze Standardzie
– 420 – dwuosobowa łódka, która przygotowuje do późniejszego pływania w olimpijskiej klasie 470
– 29er – dwuosobowa łódka, która przygotowuje do późniejszego pływania w olimpijskiej klasie 49er
– Formuła Kite – klasa, w której najczęściej rozpoczyna się sportową rywalizację w kitesurfingu.
Ponadto do klas przygotowawczych zaliczane są m.in. dwuosobowy Cadet, jednoosobowy O’pen Skiff, dwuosobowy katamaran Nacra 15, a wśród klas do latania na bojerach, także Ice-Opti, DN i Windsurfing Zimowy. Dokładny podział konkurencji w żeglarstwie sportowym.
Lasery to jedna z najpopularniejszych klas sportowych. Fot. Tadeusz Lademann
Klasy amatorskie
Są to klasy nieujęte w Krajowym systemie rywalizacji sportowej, a ich związki klas są zrzeszone w Polskim Związku Żeglarskim. Ich zawodnicy rywalizują w nie mniej wymagających regatach, również międzynarodowych – także jako reprezentanci Polski.
Popularne klasy w Polsce, to m.in.:
– Omega – stworzona w 1942 roku i popularna nieprzerwanie od 70 lat, przez co nazywana jest polską klasą narodową. Każdego roku kilkadziesiąt trzyosobowych załóg rywalizuje w cyklu Pucharu Polski na akwenach w całym kraju
– Puck – jacht do pływania na wodach śródlądowych i morskich wodach wewnętrznych, wykorzystywany zwłaszcza na Zatoce Puckiej
– Flying Dutchman/Latający Holender – kolejna dawna łódka olimpijska, która nie traci na popularności, zwłaszcza u starszych żeglarzy. W 2022 roku mistrzostwa świata w tej klasie odbędą się w Gdyni
– Micro – narodziła się we Francji w latach 70. XX wieku, a od końca lat 80. świetne wyniki osiągają w nich Polacy, łącznie z tytułami mistrzostw świata
Klasy morskie
Regaty na morzu znacznie różnią się od zmagań sportowych czy na amatorskich łódkach śródlądowych. Wszystko dlatego, że rywalizacja najczęściej odbywa się na różnorodnych jachtach, w tym rekreacyjnych, z wykorzystaniem przeliczników, które mają wyrównać rywalizację i jak najbardziej uwzględnić poziom umiejętności. Istnieją jednak również klasy morskie:
– Mini 650 – bardzo popularna zwłaszcza we Francji i jak na klasę morską również dosyć tania
– L30 – jest to nowa dwuosobowa klasa morska, w której odbywają się morskie mistrzostwa Europy i świata federacji World Sailing. W 2024 roku na igrzyskach olimpijskich jedną z konkurencji będą regaty morskie – być może właśnie na L30
– Volvo Ocean 65 – klasa jachtów oceanicznych, które w ostatnich latach były wykorzystywane w wokółziemskich regatach Volvo Ocean Race, obecnie znanych jako The Ocean Race
– IMOCA 60 – klasa jachtów oceanicznych, często wykorzystywanych do jedno i dwuosobowej żeglugi
– Volvo Open 70 – klasa jachtów stworzonych dla regat Volvo Ocean Race, a obecnie popularnych także w innych regatach
– J70 – szybkie jednostki na krótkie regaty, które zyskują na popularności w Polsce
